Welke rechten heb je en wat kun je doen?
Welke rechten heb je als het gaat om jouw persoonsgegevens? En wat houden deze rechten in? Hier vind je meer informatie over jouw klantrechten.
Wat zijn persoonsgegevens?
Persoonsgegevens bevatten alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Dat betekent dat persoonsgegevens direct over iemand gaan, óf direct naar een persoon te herleiden zijn.
Voorbeelden van persoonsgegevens zijn bijvoorbeeld je naam, adres, e-mailadres, telefoonnummer, geboortedatum en burgerservicenummer (BSN).
Goed om te weten: als het gaat om de verwerking van jouw persoonsgegevens heb je op grond van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) een aantal rechten waar je gebruik van kunt maken.
→ Lees meer over inzage in persoonsgegevens.
In onze privacyverklaring lees je hoe wij omgaan met persoonsgegevens.
Cliëntenrechten met betrekking tot gegevens en het dossier
Cliënten hebben verschillende rechten als het gaat om hun gegevens in het medisch dossier. Zij kunnen hun bedrijfsarts bijvoorbeeld vragen om hun dossier in te zien of (gegevens uit) hun dossier te vernietigen. In deze paragraaf wordt ingegaan op cliëntrechten die betrekking hebben op gegevens in het dossier, en de rol van de bedrijfsarts. De cliënt oefent zelf alle cliëntrechten met betrekking tot zijn gegevens en medisch dossier uit.
Wil je gebruikmaken van jouw klantrechten zoals bezwaar maken of je persoonsgegevens inzien? Lees dan de informatie op deze pagina.
Cliënten hebben het recht op informatie over hoe hun gegevens worden verwerkt. Dit betekent dat zij het recht hebben om te weten wat er met hun gegevens gebeurt en waarom. Het doel van het recht op informatie over gegevensverwerking is dat cliënten in staat zijn een weloverwogen beslissing over de verwerking van hun gegevens te kunnen nemen. Zo zal een cliënt bijvoorbeeld om bezwaar te kunnen maken tegen het delen van bepaalde gegevens met een rechtstreeks betrokken zorgverlener moeten kunnen weten dat deze gegevens met die zorgverlener gedeeld kunnen worden en hij de mogelijkheid heeft om daar bezwaar tegen te maken.
Wijze van informatieverstrekking: privacyreglement
De verwerkingsverantwoordelijke moet bovengenoemde informatie schriftelijk of (indien passend) elektronisch aan zijn cliënten (laten) verstrekken. De informatie moet voor de cliënt makkelijk te begrijpen zijn. Dat wil zeggen dat de informatie beknopt, eenvoudig, duidelijk, transparant en gemakkelijk toegankelijk moet zijn. Veel verwerkingsverantwoordelijken kiezen ervoor om aan hun informatieplicht te voldoen door middel van de publicatie van een (online) privacyreglement, waarop zij de patiënten vervolgens (laten) wijzen.
Wanneer?
De verwerkingsverantwoordelijke moet bovengenoemde informatie aan zijn cliënt verstrekken op het moment dat hij start met het verwerken met diens gegevens. In de praktijk gebeurt dat bijvoorbeeld door bij de aanmelding of in de afspraakbevestiging op het (online) privacyreglement te wijzen. Ook als de cliënt al bekend is bij de zorginstelling of praktijk, doet men er verstandig aan de informatie nogmaals te verstrekken. Het is immers goed mogelijk dat er in de tussentijd iets is gewijzigd in het beleid, c.q. het privacyreglement. Als daar een aanleiding voor is, dient de cliënt ook tussentijds te worden geïnformeerd. Bijvoorbeeld als de cliënt gedurende het zorgtraject een vraag over gegevensverwerking heeft of als het doel van de gegevensverwerking wijzigt.
Recht op inzage in en afschrift van het dossier
De cliënt kan zijn arts verzoeken om inzage in, en een afschrift van zijn medisch dossier.68 De arts moet dit verzoek honoreren, tenzij hierdoor de persoonlijke levenssfeer van een ander wordt geschaad, en diens belang een overwegend karakter heeft.
Hoofdregel
Een cliënt heeft recht op inzage in en een afschrift van zijn medisch dossier. De arts is verplicht om de inzage of het afschrift elektronisch te verstrekken als de cliënt daarom verzoekt. Verstrekking op papier is niet verplicht, maar ligt wel voor de hand als bijvoorbeeld een oudere cliënt dat wenst of geen computer of toegang tot een portaal heeft. Ook heeft een cliënt bij een elektronisch afschrift recht op een overzicht van wie bepaalde informatie in zijn elektronische dossier heeft ingezien of opgevraagd, en op welke datum. Een arts kan elektronisch inzage en een afschrift geven door een digitaal afschrift te maken en deze aan de cliënt te geven of online inzage te geven, bijvoorbeeld via een portaal.
Het recht van de cliënt om kennis te nemen van gegevens die over hem worden opgeslagen, heeft een fundamenteel karakter. Dit betekent onder andere dat – uitzonderingen daargelaten – een arts een verzoek van de cliënt om zijn medisch dossier in te zien en/of daarvan een kopie te krijgen, niet mag weigeren. De arts mag de cliënt wel begeleiden bij de inzage, maar mag dit niet als voorwaarde stellen voordat een afschrift wordt verstrekt.
Kosteloos afschrift
Als een cliënt om inzage in zijn medisch dossier of om een afschrift van zijn medisch dossier vraagt, moet dat kosteloos worden verstrekt. Er mag daarvoor in beginsel geen vergoeding worden berekend, tenzij het verzoek buitensporig is, bijvoorbeeld als een cliënt heel vaak om een afschrift verzoekt, of om meer dan één afschrift verzoekt. Dan mag een redelijke vergoeding worden gevraagd. Behalve de cliënt zelf, kan ook diens vertegenwoordiger een kosteloos afschrift van (een deel van) het dossier opvragen
Recht op toevoegen van een verklaring
De cliënt kan de arts verzoeken om aan zijn medisch dossier een verklaring toe te voegen over de stukken die in het dossier zijn opgenomen.
Het kan zijn dat een cliënt er behoefte aan heeft dat in zijn dossier een beeld van zijn persoon of zijn gezondheidstoestand wordt geschetst, dat in zijn ogen volledig en juist is. In dat geval heeft hij het recht om aan zijn dossier een verklaring toe te voegen over de stukken die in het dossier zijn opgenomen. Een dergelijke verklaring kan een zienswijze van de cliënt bevatten over de bevindingen van de arts of een andere hulpverlener, bijvoorbeeld in het kader van een second
opinion. Ook als de arts het niet eens is met de verklaring van de cliënt, moet hij deze opnemen in het medisch dossier.
Recht op correctie van gegevens
De cliënt kan de arts verzoeken om feitelijke onjuistheden in zijn medisch dossier te laten corrigeren.
Als een cliënt feitelijke onjuistheden in zijn dossier ontdekt, mag hij die laten corrigeren. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om een fout in zijn adresgegevens of onjuiste gegevens over onderzoeken en behandelingen in het verleden. Het recht op correctie strekt niet zo ver dat de cliënt bijvoorbeeld de diagnose mag laten wijzigen. Is de cliënt het niet eens met een diagnose, dan mag hij een verklaring aan het medisch dossier toevoegen, waarin hij zijn (afwijkende) visie op de diagnose weergeeft.
Recht op beperking van gegevensverwerking
Een cliënt kan de arts verzoeken om de verwerking van zijn persoonsgegevens te beperken. Dit houdt in dat de gegevens wel beschikbaar blijven in het medisch dossier, maar dat ze tijdelijk niet gebruikt mogen worden.
In bepaalde situaties mag een cliënt verzoeken dat zijn persoonsgegevens tijdelijk niet worden gebruikt, maar wel beschikbaar blijven in het medisch dossier. De persoonsgegevens mogen dan alleen nog worden gebruikt:
• als de cliënt daar toestemming voor geeft;
• als dat nodig is voor het instellen, uitoefenen of onderbouwen van een rechtsvordering; • als dat nodig is om de rechten van andere natuurlijke personen of rechtspersonen te beschermen; of
• om een gewichtige reden van algemeen belang voor de Europese Unie of voor Nederland.
Een cliënt kan een beroep doen op het recht op beperking van gegevensverwerking in de volgende situaties:
• De cliënt heeft aangegeven dat onjuiste persoonsgegevens worden gebruikt. In dat geval mogen deze gegevens niet gebruikt worden zolang de verwerkingsverantwoordelijke de juistheid ervan niet gecontroleerd heeft.
• De verwerking van de persoonsgegevens is onrechtmatig. In dat geval kan de patiënt de verwerkingsverantwoordelijke verzoeken om het gebruik ervan te beperken in plaats van de gegevens te wissen. Bijvoorbeeld als hij de gegevens later nog wil opvragen.
• De verwerkingsverantwoordelijke heeft de persoonsgegevens niet meer nodig voor het doel waarvoor ze noodzakelijk waren. In dat geval kan de cliënt de verwerkingsverantwoordelijke verzoeken om het gebruik ervan te beperken in plaats van de gegevens te wissen. Bijvoorbeeld omdat hij de gegevens nog nodig heeft voor een rechtsvordering, zoals een juridische procedure waarin hij betrokken is.
• De cliënt heeft bezwaar gemaakt tegen het gebruik van zijn persoonsgegevens vanwege zijn specifieke situatie. In dat geval mogen deze gegevens niet gebruikt worden zolang niet duidelijk is of het belang van de verwerkingsverantwoordelijke zwaarder weegt dan het belang van de cliënt
Als de arts een verzoek tot beperking van gegevensverwerking honoreert, dan mogen de gegevens van de cliënt in beginsel niet meer worden verwerkt. De beperking van de gegevensverwerking moet duidelijk zijn aangegeven in de gegevens (zoals met tags of labels). Een manier om gegevensverwerking te beperken is door de geselecteerde gegevens voor gebruikers tijdelijk onbeschikbaar te maken.
Recht op dataportabiliteit van gegevens
Een cliënt kan de arts verzoeken zijn persoonsgegevens over te dragen aan een andere (zorg)aanbieder. Dit wordt het recht op dataportabiliteit genoemd.
Het recht op dataportabiliteit is het recht om gegevens over te dragen. Het houdt in dat cliënten het recht hebben om de persoonsgegevens te ontvangen die een organisatie (zoals bijvoorbeeld een ziekenhuis) van hen heeft. Het recht op dataportabiliteit is van toepassing op een deel van de gegevens in een medisch dossier. Hieronder vallen persoonsgegevens die de cliënt zelf actief en bewust heeft verstrekt. Dit kunnen ook gegevens zijn die de cliënt indirect heeft verstrekt door het gebruik van een dienst of apparaat, zoals gegevens van een pacemaker of bloeddrukmeter. Het recht op dataportabiliteit is niet van toepassing op gegevens in het medisch dossier die de cliënt niet zelf, direct of indirect, heeft verstrekt. Het gaat dan bijvoorbeeld om conclusies, diagnoses, vermoedens of behandelplannen die een arts of zorgverlener heeft vastgesteld op basis van gegevens die de cliënt heeft verstrekt.
Recht op vernietiging van dossiergegevens
Een cliënt kan de arts verzoeken (gegevens uit) het medisch dossier te vernietigen. De arts moet een verzoek daartoe in beginsel honoreren, tenzij hij een beroep kan doen op een weigeringsgrond
Procedurele afhandeling en (selectieve) vernietiging
Een cliënt heeft het recht om zijn medisch dossier, of bepaalde gegevens daaruit, te laten vernietigen. Hij moet een verzoek daartoe schriftelijk of elektronisch indienen. Op een dergelijk verzoek moet ‘onverwijld’ worden gereageerd, in ieder geval binnen een maand na de ontvangst van het verzoek. Afhankelijk van de complexiteit van het verzoek en het aantal verzoeken mag deze termijn eventueel met twee maanden worden verlengd. Over die verlenging moet de arts de patiënt dan wel binnen een maand informeren.
Verzoekt de cliënt om vernietiging van zijn gehele medisch dossier en is er geen sprake van een weigeringsgrond, dan kan de arts de cliënt zo nodig wijzen op de nadelen van vernietiging van het hele dossier. Hij kan de cliënt ook de mogelijkheid bieden om in plaats van vernietiging van het complete dossier bepaalde gegevens uit het dossier te vernietigen of het dossier aan de cliënt af te staan. Zo behoudt de cliënt de mogelijkheid om het dossier op een later tijdstip alsnog aan een arts ter beschikking te stellen. De arts is echter niet verplicht om de cliënt deze mogelijkheid te bieden. Volhardt de cliënt in zijn wens om het medisch dossier te vernietigen, dan gaat de arts daartoe over. De arts mag dan geen kopie van het medisch dossier bewaren. Een vernietigingsverzoek kan dus ook betrekking hebben op een gedeelte van het dossier.
Volgens het Centraal Tuchtcollege valt onder een gedeeltelijke vernietiging ook het verwijderen van een woord, een zinsnede, een alinea of een bepaald onderdeel uit het dossier (bijvoorbeeld een brief). Het CTG is zich ervan bewust dat een selectieve vernietiging, zeker als deze strekt tot verwijdering van een de cliënt onwelgevallige diagnose, afbreuk kan doen aan de begrijpelijkheid en geloofwaardigheid van een dossier, maar ziet daarin, gelet op de tekst en de strekking van artikel 7:455 BW, geen grond om een verzoek om selectieve vernietiging per definitie af te wijzen.
Weigeringsgronden op het vernietigingsrecht
Op het vernietigingsrecht van de patiënt bestaan de volgende weigeringsgronden:
- Een ander dan de cliënt heeft een aanmerkelijk belang bij het bewaren van de gegevens.
- Een andere wet schrijft een bewaartermijn voor waarbinnen de gegevens niet vernietigd mogen worden.
- De vernietiging belemmert goed hulpverlenerschap.
- De WGBO is slechts deels van toepassing.
Kopie legitimatiebewijs
Bij de behandeling van een verzoek kunnen we vragen om een kopie legitimatiebewijs (ID). Dat kan een kopie paspoort, identiteitsbewijs, rijbewijs of een geldige verblijfsvergunning zijn. Is iemand anders gemachtigd om namens cliënt bezwaar te maken? Ook dan kunnen we vragen om een kopie van het cliënt ID.
Let op: alleen volledige naam en geboortedatum moeten zichtbaar zijn op de kopie ID. Gebruik hiervoor de KopieID app .
Na afhandeling van je verzoek verwijderen we de kopie van je ID uit onze administratie.
Heb je een klacht, vraag of is iets onduidelijk?
Heb je een klacht over hoe we jouw persoonsgegevens gebruiken? Maak dan gebruik van de klachtenregeling van Beter. We helpen je graag. Beter volgt de escalatieladder vanuit de Autoriteit Persoonsgegevens om klachten te behandelen als organisatie.
Meer informatie over de klachtenregeling van Beter vind je hier. Liever telefonisch contact? Bel dan naar 088-9090200 (gebruikelijke belkosten)
Kom je er niet uit? Dan kun je via e-mail contact opnemen met de Functionaris Gegevensbescherming op privacy@beter.com en heb je het recht een klacht in te dienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens .
Heb je specifieke vragen over onze privacyverklaring? Ook dan kun je contact opnemen met de Functionaris Gegevensbescherming via Privacy@beter.com.
